Το Βυζάντιο, που δεν ήταν παρά η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, καθιέρωσε με ωμή βία τον χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας. Ο χριστιανικός κόσμος ποτέ δε θέλησε να παραδεχτεί το βίαιον της υπόθεσης, παρ’ όλο που ατέλειωτες ιστορικές μαρτυρίες, γραπτές και αρχαιολογικές, βοούν προς αυτή την κατεύθυνση. Υπάρχουν όμως κι έντιμοι χριστιανοί οι οποίοι το αναγνωρίζουν. Θα αναφέρουμε μια τέτοια περίπτωση:
Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, Πρύτανις στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, βιβλίο «Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ», έκδοση «Ψυχογιός» σελ. 17, «Πράγματι κατά τη βασιλεία του Θεοδοσίου ο χριστιανισμός γίνεται η θρησκεία του κράτους. Εναντίων των ειδωλολατρών (διάβαζε Ελλήνων) εφαρμόσθηκαν μέτρα, που πήραν συχνά το χαρακτήρα πραγματικών διώξεων. Το μαντείο των Δελφών υποχρεώθηκε να σιγήσει, οι Ολυμπιακοί αγώνες και τα Ελευσίνια μυστήρια απαγορεύτηκαν, τα ιερά λεηλατήθηκαν από τους χριστιανούς, οι ιερείς, όπως γράφει ο Λιβάνιος υποχρεώθηκαν «να σιγήσουν ή να πεθάνουν». (Για περισσότερα βλ. στην παρούσα ιστοσελίδα το άρθρο «ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΙΑΙΗ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ»).
Ωστόσο είναι άξια απορίας τα φρικτά βασανιστήρια κι οι απάνθρωπες ποινές που εφαρμόστηκαν, καθ’ όλη τη διάρκεια της αυτοκρατορίας αυτής, παρ’ όλα τα «αγαπάτε τους εχθρούς υμών» και τα «καλώς ποιείται τοις μισούσιν υμάς». Όπως και να το κάνουμε, θρησκεία της αγάπης λέγεται. Κι όμως. Οι φρικαλεότητες εκτινάχθηκαν σε απίστευτα ύψη. Η απανθρωπιά των Βυζαντινών μας προκαλεί τεράστιες δέος και τρομερή κατάπληξη για το απίστευτο μέγεθος της διαστροφής, στην οποία μπορεί να περιέλθουν ανθρώπινα όντα.
