Το καμένο δάσος "ψήνει" την Αθήνα

«Οι άνεμοι που διέρχονται από το βουνό και ρέουν στην πρωτεύουσα γίνονται ακόμα θερμότεροι καθώς δεν υπάρχουν τα δάση που ψύχουν σαν κλιματιστικό τον αέρα», τονίζουν οι επιστήμονες.Ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως το κύμα καύσωνα που επισκέφθηκε την πρωτεύουσα την προηγούμενη εβδομάδα, με τον υδράργυρο να αγγίζει τους 40 βαθμούς Κελσίου στο κέντρο της πόλης, θα μπορούσαν να είναι χαμηλότερης έντασης εάν δεν είχαν αποτεφρωθεί οι δασικές εκτάσεις των ορεινών όγκων της Αττικής. Σύμφωνα μονες, οι πυρκαγιές στην Πεντέλη και την Πάρνηθα είχαν ως συνέπεια την άνοδο της θερμοκρασίας στην Αθήνα και την αύξηση του δείκτη δυσφορίας υπό αντίστοιχες συνθήκες.

Οπως εξηγούν οι ειδικοί, ο παράγοντας που διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη λειτουργία του εν λόγω μηχανισμού είναι οι καταβάτες άνεμοι.

«Οι καταβάτες είναι άνεμοι που διέρχονται από το βουνό και διαχέονται στο λεκανοπέδιο. Αυτοί οι άνεμοι εξαιτίας του ότι ακολουθούν καθοδική πορεία γίνονται πυκνότεροι και ως εκ τούτου είναι θερμοί εκ φύσεως» εξηγεί η κ. Δήμητρα Φουντά, κύρια ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Εθνικού Αστεροσκοπείου «Αν η πλαγιά χεται ο καταβάτης άνεμος δεν είναι κατάφυτη, αλλά καμένη, γίνεται ακόμη πιο θερμός. Αυτό έχει συμβεί σίγουρα στην Αθήνα μετά τις πυρκαγιές.

Χρειάζεται, όμως, να πούμε ότι περισσότερο επηρεάζονται οι γειτονικές των ορεινών όγκων περιοχές, ενώ έχει σημασία η διεύθυνση του ανέμου, αν δηλαδή φυσάει από την καμένη πλευρά του βουνού ή αντίθετα» συνεχίζει ερευνήτρια.

Χαρακτηριστικά ως προς τη σημασία των καταβατών ανέμων στην άνοδο της θερμοκρασίας είναι τα αποτελέσματα έρευνας που είχαν εκπονήσει μετά την ολέθρια πυρκαγιά στην Πάρνηθα το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, η Ομάδα Φυσικής Κτιριακού Περιβάλλοντος και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις WWF και Greenpeace: Βάσει αυτών η Αθήνα έχασε εξαιτίας της πύρινης λαίλαπας τον σημαντικότερο μηχανισμό μείωσης της θερμοκρασίας που διέθετε, καθώς το δάσος Πάρνηθας έψυχε σαν κλιματιστιτον αέρα που έρεε από τον Βορρά στην Αθήνα.

Οι επιστήμονες είχαν τότε εκτιμήσει ότι η πυρκαγιά θα επιδείνωκατά τους καλοκαιρινούς μήνες τις συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας με ένα πρόσθετο θερμικό φορτίο, παραπλήσιο με αυτό που θα προέκυπτε αν... διπλασιάζονταν τα αυτοκίνητα στο λεκανοπέδιο! Αντίστοιχης σημασίας ήταν η πρόβλεψη μετά τις πυρκαγιές που κατέκαψαν πέρυσι τη Βορειοανατολική Αττική ότι το θερμόμετρο τα επόμενα χρόνια θα μπορούσε να δείχνει μέγιστες τιμές υψηλότερες ακόμη και κατά 6 βαθμούς Κελσίου.

Οι επιστήμονες ενοχοποιούν ως έτερο παράγοντα ανόδου της θερμοκρασίας μετά τις πυρκαγιές και την ανακλαστικότητα του εδάφους, καθώς οι καμμένες εκτάσεις γης αδυνατούν να απορροφήσουν τη θερμότητα, με αποτέλεσμα να την αντανακλούν στην ατμόσφαιρα. Περσινή μελέτη στις πυρόπληκτες περιοχές της Ηλείας κατέδειξε ότι η θερμοκρασία -κυρίως μέσα στο δάσος- αυξήθηκε κατά 1-2 βαθμούς Κελσίου.

Σε ανοδική πορεία ο υδράργυρος τα τελευταία 30 χρόνια
Συνεχής η αύξηση της θερμοκρασίας στην πόλη

Τα συχνότερα ή εντονότερα φαινόμενα εκδήλωσης καύσωνα ως αποτέλεσμα και των δασικών πυρκαγιών έρχονται να προστεθούν σ’ ένα ούτως ή άλλως ιδιαίτερο φαινόμενο: Η θερμοκρασία της Αθήνας αυξάνεται διαρκώς τα τελευταία τριάντα χρόνια τόσο ως προς τις μέγιστες όσο και ως προς τις ελάχιστες τιμές της, με αποτέλεσμα η μέση ετήσια θερμοκρασία στην πόλη να ανεβαίνει ανά δεκαετία κατά περίπου έναν βαθμό Κελσίου.

Οπως εξηγεί η κ. Φουντά, η οποία δημοσίευσε σχετική έρευνα με τίτλο «Το εξαιρετικά ζεστό καλοκαίρι του 2007 στην Αθήνα - ένα τυπικό καλοκαίρι στο μελλοντικό κλίμα;», η μέση ετήσια τιμή επηρεάζεται από τη σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αφού τον χειμώνα δεν εντοπίζονται σημαντικές θερμοκρασιακές διαφορές ανάμεσα στα έτη. Η κ. Φουντά επισημαίνει πως αποκορύφωμα της ασυγκράτητης πορείας του υδραργύρου αποτέλεσε η δεκαετία 1998-2007, η οποία αναδείχθηκε στη θερμότερη δεκαετία της Αθήνας για τα τελευταία 150 χρόνια - χρονικό διάστημα για το οποίο διατίθενται στατιστικές καταγραφές.

ΠαράγοντεςΗ ερευνήτρια εξηγεί ότι η άνοδος της θερμοκρασίας αποτελεί συνισταμένη πολλών παραγόντων. Οφείλεται, μεταξύ άλλων, στις ολοένα και συχνότερες εισβολές θερμών αερίων μαζών από την Αφρική, στην έντονη αστικοποίηση της Αθήνας που δεν επιτρέπει την πτώση της θερμοκρασίας κατά τις νυχτερινές ώρες, στη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης αντικυκλώνων -οι οποίοι συνεπάγονται μαζικές κατολισθήσεις αέρα- και σε διαταραχές της ατμόσφαιρας που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση ποικίλων φυσικών μηχανισμών.

T.E