Τα νέα όρια ηλικίας

Κλείνουν ερμητικά οι πόρτες εξόδου από την αγορά εργασίας για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος. Από το 2011 ξεκινούν οι αλλαγές. Μεγάλες χαμένες οι μητέρες ανηλίκων.

Επώδυνες αλλαγές στα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση από το 2011 -με μεγάλες χαμένες τις μητέρες ανηλίκων- και ανατροπές στο ύψος των συντάξεων φέρνει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, που κατατέθηκε χθες στη Βουλή.

Το νομοσχέδιο αυξάνει έως 15 χρόνια τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση και καθιερώνει ενιαίο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων στον δημόσιο τομέα και στο σύνολο των ασφαλιστικών ταμείων.

Οι πόρτες εξόδου από την αγορά εργασίας κλείνουν ερμητικά για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος. Εναλλακτικά οι ασφαλισμένοι μπορούν να πάρουν πλήρη σύνταξη σε ηλικία 60 ετών με 40 έτη ασφάλισης, στα οποία θα υπολογίζονται μέχρι και επτά πλασματικά χρόνια.
Οι ανατροπές στα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση ξεκινούν για όλες τις «ομάδες» το 2011 και θα υλοποιηθούν με συνοπτικές διαδικασίες. Συγκεκριμένα, η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης ολοκληρώνεται το 2013 για τις μητέρες ανηλίκων και το 2015 για τις υπόλοιπες «ομάδες» ασφαλισμένων.
Σημειώνεται πως με βάση το ασφαλιστικό νομοσχέδιο «γλιτώνουν» όσοι προλάβουν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2010.
Οι πλέον δυσμενείς αλλαγές αφορούν τις μητέρες ανηλίκων, οι οποίες μέσα σε ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα θα δουν τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση να εκτοξεύονται στο 65ο έτος. Ακόμα και στην περίπτωση που θέλουν να πάρουν μειωμένη σύνταξη, θα πρέπει να... κάνουν υπομονή μέχρι το 60ό έτος της ηλικίας τους.
Αυτό το θέμα ήταν σε εκκρεμότητα έως και το παρά πέντε της κατάθεσης του νομοσχεδίου στη Βουλή, αλλά τελικά δεν υπήρξε βελτιωμένη πρόταση για τις μητέρες ανήλικων παιδιών.
Ανάλογη ρύθμιση προβλέπεται και στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τις εργαζόμενες στον δημόσιο τομέα.
«Ατυχοι» είναι και όσοι ασφαλίστηκαν το κρίσιμο διάστημα 1983 έως και 1992, καθώς μπαίνουν νέα εμπόδια στην έξοδό τους από την αγορά εργασίας. Οι ανατροπές στα όρια ηλικίας αγγίζουν μεταξύ άλλων όσους συνταξιοδοτούνται με 35ετία σε ηλικία 58 ετών, όσους αποχωρούν με 37ετία ανεξαρτήτως ηλικίας και τους εργαζομένους στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
Ριζικές είναι οι παρεμβάσεις και στις συντάξεις, με τις πρώτες περικοπές να ξεκινούν τον Αύγουστο, με την επιβολή της ειδικής εισφοράς (νέος ΛΑΦΚΑ).
Επιπλέον χαμένοι βγαίνουν οι συνταξιούχοι του Δημοσίου που εργάζονται και οι άγαμες θυγατέρες που έχουν υψηλά εισοδήματα.
Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων θα τεθεί σε ισχύ το 2015 για το Δημόσιο και το σύνολο των Ταμείων, αλλά θα αφορά και τα χρόνια που έχουν διανυθεί από το 2011 έως και το 2014.
Τέλος, με διαδικασίες εξπρές προχωρούν οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, οι οποίες από το 2011 θα είναι ανάλογες με την οικονομική βιωσιμότητα του κάθε Ταμείου.
Γίνονται φθηνότερες οι απολύσεις
Στον αέρα οι συλλογικές συμβάσεις
Ανατροπές στη διαδικασία προσφυγής στον ΟΜΕΔ για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας αλλά και φθηνότερες απολύσεις «φέρνουν» οι διατάξεις για τις εργασιακές σχέσεις, που περιλαμβάνονται στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο αλλά θα ψηφιστούν χωριστά.
Το θέμα της μεσολάβησης αναμένεται να μείνει «ανοιχτό» το επόμενο διάστημα, καθώς η κατάργηση του δικαιώματος μονομερούς προσφυγής των συνδικάτων στον Οργανισμό τινάζει στον αέρα τις συλλογικές συμβάσεις.
Επιπλέον, αυξάνεται το ποσοστό των απολύσεων, που φτάνει το 5% για τις επιχειρήσεις με πάνω από 150 εργαζόμενους. Ταυτόχρονα, ο χρόνος προειδοποίησης για την καταβολή της μισής αποζημίωσης θα κυμαίνεται από έναν έως έξι μήνες (σήμερα φτάνει τα δύο χρόνια).
Οι εργοδότες θα μπορούν να προσλαμβάνουν ανέργους καταβάλλοντας έως και το 84% του κατώτερου μισθού, ενώ για τις ασφαλιστικές εισφορές θα μπορούν να εντάσσονται σε πρόγραμμα του ΟΑΕΔ.
Ειδικές ρυθμίσεις υπάρχουν για την ασφαλιστική κάλυψη των ατόμων άνω των 55 ετών, ενώ στο νομοσχέδιο έχει συμπεριληφθεί και ρύθμιση για την υπερωριακή απασχόληση.
Μόνιμη κατάργηση 13ης και 14ης σύνταξηςΝέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων στα ταμεία κύριας ασφάλισης, μόνιμη κατάργηση της 13ης και 14ης σύνταξης και αντικατάστασή της με επιδόματα (όπως έγινε και φέτος) αλλά και επικουρικές συντάξεις ανάλογα με τη βιωσιμότητα του κάθε φορέα προβλέπει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως από το 2011 «το κράτος δεν καλύπτει κανένα έλλειμμα στα επικουρικά ταμεία», τα οποία εγκαταλείπονται στην... τύχη τους.
Στα ταμεία κύριας ασφάλισης αλλά και στο δημόσιο ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων αλλάζει από το 2015 και υιοθετείται ένα «μεικτό» σύστημα. Συγκεκριμένα:

• Τα χρόνια μέχρι το 2010 θα υπολογίζονται με το παλαιό καθεστώς
• Τα χρόνια από το 2011 έως και το 2014 θα υπολογίζονται με το νέο καθεστώς.

Με βάση το νέο σύστημα από την 1η Ιανουαρίου 2015 οι ασφαλισμένοι θα δικαιούνται τη βασική σύνταξη, που με τα σημερινά δεδομένα είναι 360 ευρώ και η οποία θα καταβάλλεται μόνο για 12 μήνες (με δεδομένη την κατάργηση της 13ης και 14ης σύνταξης). Το ποσό αυτό μειώνεται στις περιπτώσεις θεμελίωσης δικαιώματος σε μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος, λόγω αναπηρίας ή θανάτου.
Το αναλογικό ποσό της σύνταξης υπολογίζεται με κλιμακούμενους συντελεστές ανάλογα με τα ημερομίσθια.
Ποσοστό αναπλήρωσηςΤο ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης για όλο τον ασφαλιστικό βίο θα κυμαίνεται από 0.8% έως 1.5%, με το υπουργείο να διαβεβαιώνει πως ο μέσος όρος θα είναι 1.2%.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείο Εργασίας το ποσοστό αναπλήρωσης της βασικής και της αναλογικής σύνταξης θα διαμορφώνεται στο 64% για την 35ετία.
Ειδικά για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα σε σύνταξη από το 2013 έως το 2015 το τμήμα της μηνιαίας σύνταξης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 2% των μηνιαίων συντάξιμων αποδοχών.
Οσον αφορά στα επικουρικά ταμεία μέσα στην επόμενη χρονιά θα πρέπει να είναι έτοιμες οι αναλογιστικές μελέτες για την οικονομική κατάσταση των Ταμείων.
Σε όσες περιπτώσεις τα Ταμεία δεν είναι βιώσιμα - δηλαδή στη μεγάλη πλειοψηφία- έρχεται δραστική μείωση των συντάξεων.
Εισοδηματικά κριτήρια για την καταβολή σύνταξης στις άγαμες θυγατέρες
«Ψαλίδι» στα βαρέα - Εως 7 έτη ο πλασματικός χρόνος
Νέα λίστα στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, εισοδηματικά κριτήρια για την καταβολή σύνταξης στις άγαμες θυγατέρες και αντικίνητρα για την απασχόληση των συνταξιούχων προβλέπει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Για τη συμπλήρωση των απαιτούμενων 40 ετών ασφάλισης προβλέπονται έως επτά πλασματικά έτη, μεταξύ των οποίων είναι ο στρατός, οι σπουδές, ο χρόνος λοχείας και η επιδότηση τακτικής ανεργίας (μέχρι 300 ημέρες). Στο νομοσχέδιο μεταξύ άλλων αναφέρονται τα ακόλουθα:
Καθιερώνονται σταδιακά επτά πλασματικά έτη για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Συγκεκριμένα, τα πλασματικά έτη θα είναι τέσσερα το 2011, πέντε το 2012, έξι το 2013 και έως επτά το 2014.
Περικόπτεται η λίστα με τα βαρέα και ανθυγιεινά από την 1η Ιουλίου 2011. Σημειώνεται πως σε όσα επαγγέλματα «αποχαρακτηριστούν» δεν επηρεάζονται οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης έως 31/12/15.
Επιβάλλονται εισοδηματικά κριτήρια για την καταβολή συντάξεων στις άγαμες θυγατέρες, που είναι κάτω των 55 ετών. Η σύνταξη καταβάλλεται ολόκληρη αν το συνολικό μηνιαίο πραγματικό ακαθάριστο εισόδημα δεν υπερβαίνει το 30πλάσιο του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη. Η καταβολή της σύνταξης αναστέλλεται μετά την υπέρβαση του 70πλάσιου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη.
Καθιερώνεται ενιαίο καθεστώς για την απασχόληση των συνταξιούχων που εργάζονται. Για όσους είναι κάτω των 55 ετών αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης, ενώ για όσους έχουν υπερβεί το όριο ηλικίας η σύνταξη μειώνεται.
Καθιερώνεται παράλληλη ασφάλιση για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους ασφαλισμένους στο ΕΤΑΑ (γιατροί, μηχανικοί και δικηγόροι), που έχουν δύο δουλειές. Το μέτρο αφορά τους ασφαλισμένους μέχρι την 1η Ιανουαρίου 1993.
T.N