Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΓΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΘΕΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΤΟ 1965 ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΤΑΛΙΜΠΑΝ!!

 ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΤΑΛΙΜΠΑΝ ΓΚΡΕΜΙΖΟΥΝ ΤΑ ΙΕΡΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ??ΕΡΩΤΗΜΑ ΕΧΟΥΝ ΓΚΡΕΜΙΣΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΤΖΑΜΙ???ΤΙ ΕΙΠΑΤΕ ΔΕΝ ΑΚΟΥΣΑ??????

Το Άγαλμα της Ελευθερίας με ύψος 17 μέτρα, που δέσποζε για περισσότερα από 30 χρόνια στην περιοχή του Προφήτη Ηλία, στους Τάφους των Βενιζέλων, ήταν τοποθετημένο σε κλιμακωτό βάθρο που κατέληγε στην κορυφή του σε σχήμα οβίδας που » εκρήγνυται» και η ελευθερία έβγαινε μέσα από τη φωτιά, φορώντας

αρχαϊκή περικεφαλαία και κρατώντας ασπίδα στο αριστερό χέρι και δόρυ στο δεξί.

“… Από την εκρηγνυομένην οβίδα που κατέρριπτε τη σημαία μας εις τον Προφήτην Ηλίαν, την αναστηλωθείσα αμέσως υπό των επαναστατών εξεπήδησε, πάνοπλος, η ελευθερία, μέσα από τις φλόγες που είχαν ζωσμένην την πατρίδα μας… διότι από αυτήν, το πρώτον, εξωρμήθη η ελευθερία των λαών. Και η τιμή αυτή πρέπει , τώρα, να συμβολισθή δια παραστάσεως, η οποία να σταθή επί της θέσεως εκείνης, από τη οποίαν το πρώτον εξεπηδησεν η αγαπημένη μας θεά”

Ηταν τοποθετημένο στον άξονα Ανατολή-Δύση, για να αγναντεύει την πόλη των Χανίων. Το άγαλμα είχε φιλοτεχνηθεί από τον γλυπτή Θωμά Θωμόπουλο, καθηγητή Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου Αθηνών.

Η ιδέα για τη δημιουργία του αγάλματος ανήκει στον Ιωάννη Ηλιάκη που ήταν αυτός που πρωτοστάτησε στην δημιουργία του μνημείου. Στόχος ήταν να συμβολίζει τους αγώνες των Κρητικών για την Ελευθερία.

Κατά τον Χρήστο Μαχαιρίδη,  ιστορικό ερευνητή, γλύπτη και συγγραφέα του βιβλίου  με τίτλο «το Άγαλμα της Ελευθερίας της Κρήτης»:

 «Η Ελευθερία της Κρήτης αποδόθηκε από τον γλυπτή με τη μορφή της Αθηνάς. Η «γλαυκώπης» θεά με τους φλογερούς απαστράπτοντες οφθαλμούς. Η θεά «ερυσίπτολις» φύλακας της πόλης.. Η «αιθυία» προστάτιδα της ναυσιπλοΐας. Η θεά «νικηφόρος», «πρόμαχος» «ειρηνοφόρος». Σύμβολο της δικαιοσύνης, της εργασίας, του καθήκοντος και της σοφίας».

Τα αποκαλυπτήρια έγιναν το 1937, το άγαλμα τοποθετήθηκε στον Προφήτη Ηλία στο Ακρωτήρι, κοντά στον τάφο του Ελευθερίου Βενιζέλου. Το άγαλμα δεν έγινε αποδεκτό, από την τοπική κοινωνία και ήταν πολλά τα επικριτικά σχόλια που δημοσιοποιήθηκαν στον τοπικό τύπο.

Όπως σχολιάζει ο Χρήστος Μαχαιρίδης:

«Δημιουργήθηκε ένα κλίμα απαρέσκειας προς το άγαλμα της Ελευθερίας, «το άθλιο άγαλμα του Θωμόπουλου», «το τερατούργημα», «το κακότεχνο έργο» και «το έκτρωμα» σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής…Το γλυπτό είχε πράγματι κακοτεχνίες. Είναι άδικο όμως να κατηγορεί κανείς τον Θωμά Θωμόπουλο για τις κακοτεχνίες του αγάλματος γιατί όταν πέθανε, το 1937, το έργο του ήταν ημιτελές. Προφανώς την ευθύνη για τις κακοτεχνίες φέρει ο γλύπτης που ανέλαβε την αποπεράτωση του μνημείου, ο οποίος υπήρξε και προσωπικός του αντίπαλος στα καλλιτεχνικά θέματα, ο Μιχάλης Τόμπρος.»

Η έρευνα όμως του κ. Χρήσου Μαχαιρίδη,αποδίδει την καταστροφή του σε μία απόφαση κατόπιν πιέσεως της εκκλησίας απο τον ΕΟΤ, που πήρε την απόφαση να το απομακρύνει, χρησιμοποιώντας την μέθοδο του «φουρνέλου»:

Ο Χρήστος Μαχαιρίδης γράφει χαρακτηριστικά:

«Ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού απεφάσισε να απαλλοτριώσει εδαφική έκταση εμβαδού 13.945 τετραγωνικών μέτρων στο Ακρωτήρι Χανίων, πέ¬ριξ των τάφων των Βενιζέλων, για την εκτέλεση έργων διαμόρφωσης και εξωραΐσμού της περιοχής.

Η μελέτη προέβλεπε την απομάκρυνση του γλυπτού «δι ανυψώσεως του αγάλματος δια γερανού αν αυτό μπορούσε να γίνει ακινδύνως» στην περίπτωση αυτή ο εργολάβος «απέφευγε την αποσυναρμολόγησιν». «Ιδιαιτέρα φροντίς» έπρεπε να δοθεί στην ασφάλεια της όλης εργασίας «ώστε το άγαλμα να μην υποστεί φθοράς». Το άγαλμα της Ελευθερίας δέθηκε με συρματόσχοινα προς την πλευρά πτώσης του.

Δημιουργήθηκε ένα κεκλιμένο επίπεδο από χώμα με γωνία κλiσης 45°. Τοποθετήθηκαν μπαστούνια δυναμίτη (κοινώς φουρνέλα) στην επιθυμητή πλευρά «ανύψωσις» δη¬λαδή ανατίναξης και πυροδοτήθηκαν τα φυτίλια.

Το άγαλμα «μετακινήθηκε» και έγειρε πληγωμένο προς την πλευρά των συρματόσχοινων που το παρέσυραν στην πτώση του. Ένα από τα μεγαλύτερα γλυπτά στην ιστορία της νεοελληνικής τέχνης, σύμβολο των αγώνων και των θυσιών των Κρητών για την Ελευθερία, παραδόθηκε ανυπεράσπιστο σ’ ένα πεινασμένο φεγγάρι που καταβρόχθισε τον μέλλοντα χρόνο.

Με την ιδιαίτερη φροντίδα που δόθηκε προς το σύμβολο της Ελευθερίας «ώστε να μην υποστεί φθοράς», σειρά είχαν τα βάθρα του αγάλματος, «φυσικά και η απομάκρυνσις των προΐόντων κατεδαφίσεως εις τον τόπον της υποδείξεως της υπηρεσίας…».

Μάλιστα όπςω σημειώνει ο ερευνητής: «η απόφαση της απομάκρυνσης του αγάλματος είχε γνωστοποιηθεί, στους αρμόδιους φορείς, από το 1965».

Τα κομμάτια του είναι αφημένα στον χώρο για χρόνια από τα οποία κάποια έχουν χαθεί. Όσα έχουν απομέινει μεταξύ αυτών το κεφάλι του αγάλματος, τα πόδια, τμήματα του κορμού κ.α. μπορεί να τα δει ο επισκπέπτης κατά τη είσοδο του στον χώρο των Τάφων των Βενιζέλων. 

Εγιναν κάποια εποχή, εκτενείς έρευνες για την εξεύρεση των χαμένων τμημάτων για να μπορέσουν να το ανασυνθέσουν, αλλά απέβησαν άκαρπες.

Η διακοσμημένη, με ανάγλυφες παραστάσεις, βάση του ανατινάχτηκε και αυτή.

Τεμάχια της χρησιμοποιήθηκαν για τη ανέγερση οικοδομής ενώ άλλα για τη πλακόστρωση εστιατορίου.

Η τοπική κοινωνία ακόμη και μετά την πτώση του αγάλματος, παρέμεινε διχασμένη. Άλλοι ήθελαν να στηθεί το ίδιο, το 1980 το Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων όμως αποφάσισε να στηθεί ένα άλλο άγαλμα στη θέση του. Μερικά χρόνια αργότερα στους τάφους των Βενιζέλων τοποθετήθηκε το άγαλμα του Καγιαλέ. 

Τον τελευταίο καιρό έχει αναπτυχθεί ένα κίνημα, υπέρ της αναστύλωσης του αγάλματος της θεάς Αθηνάς στην αρχική του θέση.

Ένα εγχείρημα μάλλον φιλόδοξο αλλά και ακριβό, που είναι δύσκολο να υλοποιηθεί.