συνέντευξη στον Δημήτρη Αγγελίδη σκίτσο: Χριστίνα ΝεοφωτίστουTο 90% του άγαμου Κλήρου είναι ομοφυλόφιλοι. Ένας τους τιμά τα ράσα που φορά.
Πολλοί αναρωτήθηκαν ποιος βρίσκεται πίσω από το ψευδώνυμο «πατέρας Αβέρκιος Εκκλησιάρχης», όπως είναι γνωστός ο δημιουργός του ιστολογίου «Κληρικοί Αδελφοποιημένοι» που έχει αναστατώσει πιστούς και ιερωμένους μιλώντας ανοιχτά για τις σχέσεις της Εκκλησίας με την ομοφυλοφιλία.
Είπαν ότι κινείται στον στενό κύκλο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, ότι έχει προσωπικές φιλοδοξίες, ότι εκδικείται που δεν τον έκαναν δεσπότη. Τα μόνα στοιχεία που δηλώνει ο ίδιος είναι πως είναι άγαμος κληρικός στο χώρο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, ηλικίας σαράντα και πλέον, κι ότι πάνω από τη μισή ζωή του την έχει περάσει στην υπηρεσία της Εκκλησίας.
Δεν θέλησε να συναντηθούμε, ούτε να επικοινωνήσουμε τηλεφωνικά. Προτίμησε τις γραπτές ερωταπαντήσεις - για ευνόητους, είπε, λόγους.
Όποιος κι αν βρίσκεται πίσω από το ψευδώνυμο, ο πατέρας Αβέρκιος Εκκλησιάρχης θέλει ν' ανοίξει τη συζήτηση για τις σχέσεις της Εκκλησίας με την ομοφυλοφιλία, για τις κορώνες περί κουσουριού, και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ομοφυλόφιλοι κληρικοί, που αποτελούν το 90%, όπως λέει, των άγαμων κληρικών και ιεραρχών.
Δεν έχουμε συνηθίσει ιερωμένους να μιλούν δημοσίως για την ομοφυλοφιλία κληρικών και λαϊκών χωρίς να ρίχνουν τον λίθο του αναθέματος.
Ναι, διότι ο δημόσιος προβληματισμός και διάλογος προϋποθέτουν ωριμότητα και ρεαλισμό, που λείπουν σήμερα από τους πιστούς μας και ακόμη περισσότερο από την ηγετική τάξη της Εκκλησίας.
Αναφέρετε στο μπλογκ ότι οι ομοφυλόφιλοι μεταξύ των άγαμων κληρικών, και μάλιστα στα υψηλόβαθμα κλιμάκια, ξεπερνούν το 90%. Ακούγεται υπερβολικό το ποσοστό.
Για όσους γνωρίζουν την κατάσταση από μέσα, το ποσοστό αυτό θεωρείται δεδομένο. Δεν δημιουργεί εντύπωση και δεν θεωρείται καθόλου υπερβολικό. Πρέπει , όμως, να έχει κανείς υπόψη ότι για τους γνωστούς λόγους κανείς δεν δηλώνει ομοφυλόφιλος, πολλοί μάλιστα προσπαθούν να εμφανιστούν δυναμικοί ετεροφυλόφιλοι. Ωστόσο, μέσα στους κόλπους του άγαμου κλήρου δεν κρατούνται μυστικά αυτού του είδους.
Αν είναι έτσι, τότε γιατί η Εκκλησία ξιφουλκεί τόσο συχνά και με τέτοια ένταση κατά της ομοφυλοφιλίας;
Περισσότερο για κοινωνικούς λόγους παρά για εκκλησιαστικούς. Έτσι, η ίδια η εκκλησιαστική ηγεσία, που στην πράξη καθόλου δεν εναντιώνεται στην ομοφυλοφιλία στον Κλήρο, θα 'λεγα μάλιστα το αντίθετο, κυρίως για κοινωνικούς λόγους δεν τολμά να θίξει το θέμα των ομοφυλόφιλων κληρικών και μάλιστα εμφανίζεται δημόσια ως επιτιμητής της ομοφυλοφιλίας. Μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει και με τους πολιτικούς;
Είναι, λέτε, θέμα κοινωνικής προκατάληψης;
Ναι, όπως και θέμα εκκλησιαστικής νοοτροπίας και πολιτικής. Αν οι κοινωνικές συνθήκες στην Ελλάδα ευνοήσουν κάποτε το κίνημα των ομοφυλόφιλων, τότε και το πολιτικόφρον εκκλησιαστικό κατεστημένο θα αλλάξει αμέσως στάση παραμερίζοντας τις όποιες ξεπερασμένες ηθικολογίες.
Πού στηρίζετε αυτή την εκτίμηση;
Το εκκλησιαστικό κατεστημένο ενδιαφέρεται πώς να κρατήσει την εξουσία, κάνει πολιτική, εκκλησιαστική πολιτική. Τους κανόνες τους δημιουργεί ή τους καταργεί ή τους αφήνει να ατονήσουν ανάλογα με την πολιτική της στιγμής. Η ίδια τακτική ακολουθείται ακόμη πιο πιστά όταν πρόκειται για θέματα ερμηνείας της Αγίας Γραφής ή της Ιεράς Παράδοσης.
Για παράδειγμα;
Δείτε την ακτημοσύνη των μοναχών και των άγαμων κληρικών. Πόσοι είναι πραγματικά ακτήμονες; Πόσοι έχουν παραχωρήσει ό,τι έχουν και δεν έχουν στη μονή της μετανοίας τους, όπως επιτάσσουν οι Κανόνες της Εκκλησίας; Όλοι οι άγαμοι, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων που υποθέτω ότι θα υπάρχουν, αν και προσωπικά δεν γνωρίζω καμία, έχουν ακίνητη περιουσία, ένα ή περισσότερα διαμερίσματα, και αρκετές καταθέσεις σε τοπικές και ξένες τράπεζες.
Κάποιοι σας αντιτάσσουν την προϋπόθεση της παρθενίας των άγαμων κληρικών. Ένας άγαμος κληρικός, λένε, δεν επιτρέπεται να έχει σεξουαλικές σχέσεις, είτε ομόφυλες είτε ετερόφυλες.
Ούτε αυτή η πρακτική εφαρμόζεται σήμερα, και μάλιστα αποδεικνύεται όλο και περισσότερο ανεφάρμοστη.
Θα προτείνατε να αναθεωρηθεί;
Είμαι υπέρ της κατάργησής της. Μήπως δεν έχει καταργηθεί ολότελα στην πράξη η παρθενία ως προϋπόθεση του γάμου; Δεν είδα κανέναν να θρηνεί και να κτυπιέται για την κατάργηση αυτή.
Μπορεί ένα μπλογκ να ανατρέψει τις κρατούσες αντιλήψεις σε ένα θέμα που θεωρείται ταμπού;
Το μπλογκ πρέπει να θεωρηθεί μια προσπάθεια συνεισφοράς στην αλλαγή μιας κατεστημένης νοοτροπίας. Δεν θα φέρει την αλλαγή, για να 'μαστε ρεαλιστές. Είναι όμως ένα βήμα προς μια νέα κατεύθυνση, την ανοικτή συζήτηση του επίμαχου θέματος της ομοφυλοφιλίας στον Κλήρο. Δημιουργήθηκε από την ανάγκη ν' αρχίσει επιτέλους ένας διάλογος που έπρεπε να είχε αρχίσει πριν δεκαετίες.
Τι θα απαντούσατε σε όσους πιθανόν σας αμφισβητήσουν την ιδιότητα του κληρικού;
Είναι ελεύθεροι να πιστεύουν ό,τι είναι σε θέση να τους υπαγορεύσει ο νους τους.
Από τα λίγα που έγραψα στο μπλογκ, απ' το λεξιλόγιο και το όλο ύφος, θα έπρεπε με σχετική ευκολία να διακρίνουν αν πρόκειται για τα γραφόμενα κληρικού ή λαϊκού. Θα ήθελαν, υποθέτω, να τους προσκομίσω το χειροτονητήριό μου, αλλά αδυνατώ να τους κάνω αυτή τη χάρη.
Σχεδιάζετε να μεταφέρετε την πρωτοβουλία εκτός Ίντερνετ;
Σ' αυτό το αρχικό στάδιο, όχι. Το Ίντερνετ προσφέρει την προστασία της απαιτούμενης ανωνυμίας ώστε να συνεχιστεί και να ριζώσει η προσπάθειά μας. Κάθε άλλη πρωτοβουλία κρίνεται πρόωρη και επικίνδυνη. Βλέπετε, η ηγεσία της Εκκλησίας αρνείται να στρέψει το βλέμμα γύρω της και επιμένει πως πρόβλημα ομοφυλόφιλων κληρικών δεν υφίσταται. Παραβλέπει βέβαια ότι με το να αρνείται το αίτημα για συζήτηση, το πρόβλημα γίνεται όλο και μεγαλύτερο.
Πώς ζει σήμερα ένας ομοφυλόφιλος κληρικός;
Μην έχοντας επίσημη κάλυψη από το κατεστημένο της Εκκλησίας, βιώνει καθημερινά έντονη αβεβαιότητα, αισθάνεται ξεκρέμαστος και απροστάτευτος. Είναι αναγκασμένος να κρύβεται διαρκώς, να υποκρίνεται και να εμφανίζεται πολλές φορές ακόμη και κατήγορος των ομοφυλόφιλων. Έτσι, κάτω από το βάρος των εκκλησιαστικών και κοινωνικών πιέσεων, αναπτύσσει μια ιδιαίτερη ψυχολογία που έχει εμφανείς επιπτώσεις στην ομαλή και φυσιολογική εξάσκηση του λειτουργήματός του.
Ανεξαρτήτως των πιέσεων, μπορεί ένας άγαμος κληρικός ή ιεράρχης να εκπληρώνει σωστά τα καθήκοντά του αν έχει σεξουαλική ζωή;
Ασφαλώς και μπορεί. Η σεξουαλικότητα, είτε ομοφυλοφιλικής είτε ετεροφυλοφιλικής τάσης, δεν υπήρξε ποτέ πρόβλημα για την άρτια εκπλήρωση καθηκόντων εκ μέρους υψηλόβαθμου ή χαμηλόβαθμου κληρικού. Υπάρχουν εκατοντάδες παραδείγματα.
Πώς εξηγείτε την τόσο μεγάλη συγκέντρωση ομοφυλόφιλων στον Κλήρο;
Οι λόγοι είναι πολλοί. Γενικά, ο χώρος του άγαμου Κλήρου προσφέρεται ως καταφύγιο για κάθε ομοφυλόφιλο. Είναι χώρος που παρέχει κοινωνική κάλυψη, οικονομική άνεση και αξιοπρεπή επαγγελματική θέση.
Αυτοί οι λόγοι είναι κοσμικού χαρακτήρα. Θα έπρεπε να αποτελούν κριτήριο για να γίνει κάποιος κληρικός;
Δεν θα έπρεπε να είναι έτσι τα πράγματα, αλλά δυστυχώς είναι. Κριτήριο για την ένταξη στον Κλήρο θα έπρεπε να ήταν ο κατά Χριστόν ζήλος και η κατάλληλη πνευματική προετοιμασία του υποψήφιου κληρικού. Ας μην παραβλέπουμε, πάντως, ότι η ένταξη ομοφυλόφιλων στον Κλήρο ευνοείται και από την εκκλησιαστική ηγεσία, υπό τον όρο να μη δημοσιοποιείται, διαφορετικά δεν θα υπήρχαν τόσοι ομοφυλόφιλοι κληρικοί σήμερα.
Υπάρχει δηλαδή απόσταση λόγων και έργων στην ηγεσία της Εκκλησίας;
Ασφαλώς και υπάρχει. Αν δεν υπήρχε, δεν θα είχαμε σήμερα πρόβλημα. Ενωμένοι θα αντιμετωπίζαμε την απαρχαιωμένη κοινωνική νοοτροπία κατά τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Ενώ τώρα ο καθείς δημοσίως καταδικάζει την ομοφυλοφιλία, αλλά στην πράξη ...
Η Εκκλησία λέει πάντως ότι καταδικάζει την ομοφυλοφιλία ως αμάρτημα, αλλά αγκαλιάζει τους ομοφυλόφιλους.
Η κατεστημένη διδασκαλία της Εκκλησίας χαρακτηρίζει την ομοφυλοφιλία σοβαρό «αμάρτημα». Συνεπώς η Εκκλησία αγκαλιάζει τους κατ' αυτήν αμαρτωλούς ομοφυλόφιλους με σκοπό να τους οδηγήσει στη μετάνοια και να τους «κόψει το κακό κουσούρι», όπως λέει. Στην προσπάθεια αυτή, το εκκλησιαστικό κατεστημένο δημιουργεί διάφορες απαγορευτικές αντι-ομοφυλοφιλικές διατάξεις, καλλιεργώντας έτσι ένα άδικο καθεστώς διακρίσεων εναντίον των ίδιων των ομοφυλόφιλων.
Εσείς τι σκέφτεστε όταν ακούτε τον Αρχιεπίσκοπο να χαρακτηρίζει την ομοφυλοφιλία «κουσούρι»;
Σκέφτομαι συνήθως διάσημους ειδικούς που επιμένουν πως «η εμπειρική παρατήρηση και οι επιστημονικές νόρμες στηρίζουν ότι η ομοφυλοφιλία είναι φυσιολογική και δεν έχει κανένα χαρακτηριστικό ψυχοπαθολογικής συμπεριφοράς».
Ο αρχιεπίσκοπος αναφέρεται συχνά στην ομοφυλοφιλία ως ένδειξη «παρακμής» και «αποχριστιανισμού» της ελληνικής κοινωνίας. Εσείς τι λέτε;
Το αντίθετο θα υποστήριζα. Τα κινήματα για αναγνώριση των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων είναι ένδειξη βαθιάς ανθρωπιάς και προχωρημένου πολιτισμού μιας κοινωνίας. Ούτε καταλαβαίνω τι σχέση έχει ο αποχριστιανισμός της ελληνικής κοινωνίας μας με την ομοφυλοφιλία. Οι ομοφυλόφιλοι δεν είναι μήπως χριστιανοί, και μάλιστα ευσεβέστατοι ως επί το πλείστον;
Ποια ρήση από τις Γραφές θα απευθύνατε στην εκκλησιαστική ηγεσία;
«Ο ούν διδάσκων έτερον, σεαυτόν ου διδάσκεις;» (Προς Ρωμαίους 2, 21)
Στο μπλογκ μιλάτε για την ακολουθία της αδελφοποιήσεως μεταξύ πιστών ή κληρικών, η οποία καταργήθηκε. Τι ήταν η αδελφοποίηση;
Παραμένει αίνιγμα μέχρι σήμερα. Η σημερινή κατεστημένη εκκλησιαστική άποψη θέλει την αδελφοποίηση μια παλιά εκκλησιαστική πράξη με την οποία ευλογούνταν οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπων, προκειμένου να ενισχυθούν περισσότερο σε αδελφική βάση. Η άποψη αυτή παρουσιάζει πολλά κενά. Το βέβαιο είναι πως η αδελφοποίηση είναι αρχαιότατη πράξη της Εκκλησίας, που πέρασε από ποικίλα στάδια εξέλιξης, προφανώς ανάλογα με τις κοινωνικές αντιλήψεις κάθε εποχής και περιοχής, για να καταλήξει σε κάποια μορφή περίπου όμοια μ' αυτή της κατεστημένης εκκλησιαστικής άποψης.
Αφορούσε στην πράξη και σεξουαλικές σχέσεις;
Υπάρχουν θετικές ενδείξεις προς αυτή την κατεύθυνση. Πρέπει να σημειωθεί μια επιστολή του Κλήμεντος Αλεξανδρείας που βρέθηκε από τον καθηγητή Μόρτον Σμιθ του πανεπιστήμιου του Yale στο μοναστήρι του Αγίου Σάββα στην Παλαιστίνη. Στην επιστολή περιγράφεται η τελετή της κατήχησης των αδελφοποιημένων ομάδων νέων, μια τελετή καθόλου, θα έλεγα, παραδοσιακή.
Γιατί καταργήθηκε;
Παραμένει άγνωστο το γιατί, όπως και το πότε. Για πρώτη φορά καταργήθηκε στη βυζαντινή εποχή, αλλά φαίνεται πως η επίσημη κατάργηση δεν εφαρμόστηκε στην πράξη, διότι αιώνες αργότερα η Εκκλησία της Ελλάδος την κατάργησε για δεύτερη φορά, γύρω στο 1850. Είναι η μοναδική περίπτωση εκκλησιαστικής λειτουργικής πράξης που καταργείται, επαναφέρεται και επανακαταργείται. Αυτό δημιουργεί δικαιολογημένες υποψίες. Όλα δείχνουν πως εξωτερικοί λόγοι, όχι εκκλησιαστικοί ή δογματικοί, προσδιόρισαν τελικά την πορεία της.
Πώς θα περιγράφατε με μια φράση την κατ' εσάς ιδανική Εκκλησία;
Ως χώρο συνάντησης και αγαπητικής συνύπαρξης όλων των πιστευόντων εις Χριστόν ανεξάρτητα από την κοινωνική ή άλλη προέλευση και τάση τους. Οι διακρίσεις και τα μισαλλόδοξα κηρύγματα δεν έχουν καμία σχέση με το χριστιανικό μήνυμα της αγάπης, που θέλει την Εκκλησία να αγκαλιάζει τους πάντες χωρίς εξαίρεση και χωρίς διακρίσεις.
Τι θα απαντούσατε σε όσους λένε πως όποιος δεν είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει τις ισχύουσες επιταγές της Εκκλησίας δεν πρέπει να γίνεται κληρικός;
Οι επιταγές είναι έργα ανθρώπων, δεν είναι Ευαγγέλιο. Ο Χριστός των Ευαγγελίων, ενώ στράφηκε και επιτίμησε πολλές κατηγορίες ανθρώπων, ουδέποτε καταδίκασε την ομοφυλοφιλία. Δεν υπήρχαν άραγε ομοφυλόφιλοι την εποχή εκείνη;
Τι θα λέγατε σε όσους ζητούν να τεθούν εκτός Εκκλησίας όλοι οι ομοφυλόφιλοι, ανεξαρτήτως της θέσης τους στην ιεραρχία;
Δεν είναι ρεαλιστικό το σενάριο. Ομοφυλόφιλοι ιεράρχες, ιερείς, πιστοί και μοναχοί υπήρχαν πάντοτε στην Εκκλησία και τα μοναστήρια κάθε εποχής. Χωρίς αυτούς, που ήταν και είναι λεγεώνες, πώς θα επιβίωνε η Εκκλησία όπως τη γνωρίζουμε σήμερα;
Χρησιμοποιείται, αλήθεια, η ομοφυλοφιλία ως μέσο εκβιασμών εντός της Εκκλησίας;
Χρειάζεται απάντηση; Όταν πρόκειται να ξεπαστρευτεί κάποιος, όλα τα μέσα είναι επιτρεπτά. Τις περισσότερες φορές ομοφυλόφιλοι κατηγορούν ομοφυλόφιλους επί ομοφυλοφιλία. Αυτά είναι συνηθισμένα φαινόμενα στον χώρο της εκκλησιαστικής διοίκησης.
Εσείς πώς θα αντιμετωπίζατε κάποιον που στο μυστήριο της εξομολόγησης σας λέει ότι είναι ομοφυλόφιλος;
Θα του μιλούσα όπως μιλώ σε κάθε άλλο πιστό που έχει κάποιο πρόβλημα με τη σεξουαλικότητα του, ξεπερνώντας το απατηλό δίλημμα ετεροφυλοφιλία-ομοφυλοφιλία.
Και τι θα συμβουλεύατε κάποιον νεαρό ομοφυλόφιλο που σας λέει ότι θέλει να γίνει κληρικός;
Να προχωρήσει στην εκπλήρωση του στόχου του αγνοώντας τις αντιφατικές ηθικιστικές διδασκαλίες του εκκλησιαστικού κατεστημένου, αλλά γνωρίζοντας συγχρόνως ότι η ζωή του, αν πιστεύει, θα είναι ένα διαρκές προσωπικό δράμα και μόνο στην πίστη του θα βρει αποκούμπι.
(Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε, ελαφρώς τροποποιημένη, και στο περιοδικό Ε της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας, τεύχος 10ης Ιουνίου 2007).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου